Door Urs Ch. Hofmeier
Dr. Urs Ch. Hofmeier is algemeen directeur van Swiss Salt Works en CEO van SelFin Invest.Hij heeft een Ph.D. in chemie van de universiteit van Basel en een MBA van IMD.
Hij is voorzitter van EUsalt, de Europese vereniging van zoutproducenten. De visie van EUsalt is de gezaghebbende stem van de zoutindustrie in Europa te zijn in belangenbehartiging en het onderwijzen en communiceren van de waarden en voordelen van zout als een essentiële bouwsteen voor de chemische industrie en de energiesector en als een vitaal mineraal voor gezondheid, veiligheid en voeding.
Zout, of natriumchloride, is een mineraal dat van nature voorkomt in de zeeën en in ondergrondse afzettingen. Het is een ionische chemische verbinding met de formule NaCl. Dit betekent dat elke gram zout voor bijna 40% (39,337%) uit natrium (Na) bestaat en voor meer dan 60% (60,663%) uit chloor (Cl).
Waar komt ons zout vandaan?
Zout wordt rechtstreeks gewonnen uit zeewater of natuurlijke pekel, of uit steenzoutlagen. In Europa zijn meer dan 200 tot 250 miljoen jaar geleden veel steenzoutlagen gevormd als gevolg van de verdamping van vroegere zeeën, waaronder een bekken dat grote delen van Europa bedekte maar dat sindsdien is opgedroogd. Er zijn drie soorten zoutwinning: verdamping door zonne-energie, steenzoutmijnbouw en oplossingsmijnbouw. Voor elke techniek is een specifieke technologie nodig en de zoutproducenten kiezen de meest geschikte techniek afhankelijk van de specifieke topografische en sociaal-economische omstandigheden in het gebied waar zij werkzaam zijn.
Het zout op tafel
Het meest bekende gebruik van zout is ongetwijfeld als element voor het koken en bereiden van voedsel. Het menselijk lichaam is niet in staat zijn eigen zout te produceren, zodat het lichaam afhankelijk is van de verschillende bronnen van zout in voedsel om te zorgen voor de noodzakelijke dagelijkse inname. Zout speelt ook een belangrijke technologische rol bij de vervaardiging van veel levensmiddelen. Naast zijn welbekende functie als bewaarmiddel en smaakversterker is het ook van fundamenteel belang voor de consistentie en de textuur van veel levensmiddelen zoals brood en kaas. In Europa bestaat slechts ongeveer 7% van al het geproduceerde zout uit zout van voedingskwaliteit.
Zout, een essentiële bouwsteen in de chemische industrie
Wellicht minder bekend is dat de chemische industrie verreweg de grootste verbruiker van zout is. Zout is de grondstof voor de productie van chloor en natriumhydroxide; zij worden geproduceerd door elektrolyse van zout in de vorm van pekel. Chloor is een uiterst doeltreffend ontsmettingsmiddel en een essentieel bestanddeel bij de chemische vervaardiging van duizenden producten die dagelijks worden gebruikt. Andere toepassingen binnen de chemische industrie zijn:
– Pulp- en papierindustrie: voor verpulping en neutralisatie, wassen en bleken en verwerking van oud papier
– Textiel: looien van leer, veredelen van wol en katoen, verven en bleken
– Petroleumadditieven
– Kleurstoffen
De infografiek toont nog veel meer toepassingen in de chemische industrie.
Waterbehandeling en effect op energie-efficiëntie
Hard water is water dat onzichtbare opgeloste mineralen bevat, voornamelijk calcium- en magnesiummineralen. Meestal merken mensen het effect van hard water door kalkaanslag in waterkokers en op douchekoppen of andere huishoudelijke apparaten die water gebruiken. De problemen die gepaard gaan met hard water kunnen worden opgelost door een waterontharder te installeren. Waterontharders werken volgens het ionenuitwisselingsproces. Het water passeert miljoenen negatief geladen kleine harsbolletjes die de hardheidsmineralen – calcium en magnesium – aantrekken. De hars wordt “gewassen” om de mineralen te verwijderen en opnieuw gebruikt. Zout is essentieel voor de regeneratie van de ionenwisselaarsharsen. Waterontharding verhoogt de efficiëntie en de levensduur van energie-intensieve apparaten. Op die manier helpt zout het energieverbruik te verminderen en vermindert het afval van defecte toestellen.
Zout houdt ons veilig in de winter
In de winter rekenen we op zout om onze wegen veilig en vrij van sneeuw of ijs te houden. Zout is het meest gebruikte ontdooimiddel in Europa en de rest van de wereld, vanwege de enorme voordelen ervan. Het is niet alleen op grote schaal natuurlijk voorkomend en gemakkelijk op te slaan en te gebruiken, het heeft ook de minste impact op het milieu wanneer het op de juiste manier wordt gebruikt. Wanneer zout op ijs en sneeuw wordt aangebracht, verlaagt het de vriestemperatuur van het water en smelt daardoor het ijs en de sneeuw.