Wojna z Hiszpanią była konfliktem z końca XIX w. pomiędzy Chile i Peru a Hiszpanią. Na początku lat 60. XIX wieku Hiszpania zajęła peruwiańskie Wyspy Chincha, które dzięki ogromnym złożom guana stanowiły podstawę gospodarki Limy. Kiedy Peru zwróciło się do swoich sąsiadów z półkuli o wsparcie, Chile odpowiedziało zakazem sprzedaży hiszpańskiej flocie paliwa i zaopatrzenia przez Chilijczyków oraz przyłączeniem się do międzyamerykańskiej konferencji mającej na celu powstrzymanie hiszpańskiej agresji. Madryt zwrócił się przeciwko Chile za to, że pozwoliło swoim obywatelom wygłaszać oszczercze uwagi na temat hiszpańskiej królowej i nałożyło embargo na hiszpańskie statki. Jako rekompensatę za zniewagi, w dniu niepodległości Chile, Hiszpania zażądała od niego wysokiego odszkodowania oraz oddania salwy honorowej z dwudziestu jeden dział w kierunku hiszpańskiej flagi. Kiedy Chilijczycy odmówili, hiszpański admirał Juan Manuel Pareja wprowadził blokadę morską. Decyzja ta była w rzeczywistości sprzeczna z rozkazami nowo wybranego premiera Hiszpanii, Leopoldo O’Donnella. Rząd w Santiago odpowiedział wypowiedzeniem wojny 24 września 1865 r.
Podczas konfliktu, który był zasadniczo walką morską, większa flotylla hiszpańska szybko przejęła kontrolę nad wybrzeżem Chile, blokując Valparaíso. Po poniesieniu niewielkich strat, hiszpańska flota ostrzegła Chilijczyków, że jeśli nie zapłacą odszkodowania i nie oddadzą salwy honorowej z dwudziestu jeden dział, jej flota ostrzela port. Chociaż pobliskie floty amerykańska i brytyjska mogły ochronić Valparaíso przed Hiszpanami, nie zdecydowały się tego zrobić.
31 marca 1866 roku hiszpańskie okręty otworzyły ogień do praktycznie bezbronnego Valparaíso, wyrządzając znaczne szkody. Hiszpańska flota pozostała w tym rejonie do połowy kwietnia, kiedy to wypłynęła do Callao, gdzie następnie poniosła poważną klęskę z rąk peruwiańskich baterii nadbrzeżnych. Bitwa ta skutecznie zakończyła wojnę. Jednak oficjalne porozumienie z Hiszpanią zostało osiągnięte dopiero w 1879 roku. Porażka morska Chile skłoniła rząd chilijski do odbudowy i ulepszenia marynarki wojennej. Chile było wtedy w stanie pokonać Boliwię i Peru w Wojnie o Pacyfik (1879-1884).
Ponieważ Stany Zjednoczone nie zdecydowały się powołać na swoją Doktrynę Monroe, aby chronić Chile przed europejskim agresorem, stosunki między Santiago a Waszyngtonem ucierpiały. Wojna z Hiszpanią pokazała również Chilijczykom ich potrzebę zarówno ufortyfikowania swoich głównych portów, jak i nabycia floty do obrony swoich granic.
Zobacz też: Chile: The Nineteenth Century.
BIBLIOGRAFIA
Cerda Catalán, Alfonso. La Guerra entre España y las repúblicas del Pacífico, 1864-1866: El bombardeo de Valparaíso y el combate naval del Callao. Providencia, Chile: Editorial Puerto de Palos, 2000.
Davis, W. C. The Last Conquistadores: The Spanish Intervention in Peru and Chile, 1863-1866 (1950).
Galdames, Luis. A History of Chile (1941), s. 306-310.
Heredia, Edmundo A. El imperio del guano: América Latina ante la guerra de España en el Pacífico. Córdoba, Argentyna: Alción, 1998.