Oponiaki anaplastyczne (zwane również oponiakami złośliwymi) występują rzadko, stanowiąc jedynie ~1% wszystkich oponiaków 1. Wraz z oponiakami rabdoidalnymi i oponiakami brodawkowatymi są uważane za guzy WHO stopnia III i wykazują agresywny wzrost miejscowy oraz wysoki odsetek nawrotów.
Należy zaznaczyć, że epidemiologia, obraz kliniczny i cechy radiologiczne nie pozwalają w sposób pewny odróżnić oponiaków anaplastycznych od łagodnych oponiaków (stopień I wg WHO) i atypowych oponiaków (stopień II wg WHO), dlatego treść ta jest tu niepotrzebnie powtarzana. Ogólnie rzecz biorąc, guzy te rosną szybciej, mają bardziej heterogenne/agresywne objawy w badaniach obrazowych i mają tendencję do wczesnych nawrotów.
Na tej stronie:
- Patologia
- Cechy radiograficzne
- Leczenie i rokowanie
Obrazy:
- Przypadki i ryciny
Patologia
Oponiaki anaplastyczne to oponiaki o następujących cechach histologicznych 1:
- oczywiste cechy złośliwości podobne do obserwowanych w czerniaku, raku lub mięsaku wysokiego stopnia
- 20 lub więcej mitoz na dziesięć pól wysokiej mocy
Cechy radiograficzne
Ogólnie, nie jest możliwe pewne odróżnienie oponiaków łagodnych (stopień I wg WHO) i atypowych (stopień II wg WHO) od anaplastycznych (stopień III wg WHO) na podstawie ogólnej morfologii. Najbardziej wiarygodną cechą sugerującą guz nie w stopniu I jest obecność niższych wartości ADC (odzwierciedlających większą komórkowość) 2,3.
Co ważne, obecność obrzęku naczyniopochodnego w przyległym miąższu mózgu nie jest predyktorem atypowej lub anaplastycznej histologii 3.
Inwazja na mózg, chociaż z definicji oznaczająca co najmniej guz w stopniu II, jest również zaskakująco trudna do przewidzenia w badaniu MRI.
Leczenie i rokowanie
Pierwszą linią leczenia jest resekcja chirurgiczna z radioterapią (wiązką zewnętrzną lub brachyterapią) często dodawaną zarówno w przypadku całkowitych, jak i niecałkowitych resekcji (patrz stopień Simpsona). Wykazano, że napromienianie poprawia kontrolę miejscową i wydłuża całkowite przeżycie 5.
Nie zidentyfikowano skutecznych chemioterapeutyków 4.
Odsetek nawrotów jest znacznie wyższy (50-94%) niż w przypadku oponiaków stopnia II (29-52%), co koreluje ze zmniejszonym przeżyciem 5.