Urticaria jest jedną z najczęstszych chorób skóry, charakteryzującą się występowaniem bąbli (pokrzywki), obrzęku naczynioruchowego lub obu tych objawów i jest klasyfikowana jako postać ostra lub przewlekła w zależności od czasu trwania choroby. Pokrzywka trwająca dłużej niż 6 tygodni jest klasyfikowana jako pokrzywka przewlekła, która jest dalej dzielona na przewlekłą pokrzywkę spontaniczną lub indukowaną. Pokrzywka ostra występuje częściej niż pokrzywka przewlekła, jednak pokrzywka przewlekła ma większy wpływ na jakość życia z powodu nawrotów i nieznanej etiologii.1 Podobnie jak u dorosłych, przyczyny ostrej i przewlekłej pokrzywki u dzieci są różne,2,3,4,5,6,7,8 i trudno jest określić dokładną częstość występowania pokrzywki u dzieci ze względu na brak badań opartych na papulacji.
Częste przyczyny lub czynniki wyzwalające ostrą pokrzywkę u dzieci obejmują infekcje, leki i pokarmy, podczas gdy ostra pokrzywka spontaniczna jest powszechna u małych dzieci z atopią. Infekcje wydają się być częstszą przyczyną predysponującą do wystąpienia pokrzywki u niemowląt i dzieci w porównaniu z dorosłymi. Infekcja jest najczęściej udokumentowaną przyczyną (ponad 40%) u dzieci z ostrą pokrzywką.1,2,3 W ostatnim przeglądzie systematycznym infekcja wirusowa była potencjalnym czynnikiem wyzwalającym, a niekiedy główną przyczyną ostrej i przewlekłej pokrzywki.4 Odsetek identyfikacji konkretnej przyczyny u dzieci z przewlekłą pokrzywką waha się od 20%-50%, ale w praktyce większość pacjentów nie ma ściśle określonych przyczyn i jest klasyfikowana jako przewlekła pokrzywka idiopatyczna. Wydaje się, że przyczyny leżące u podłoża przewlekłej pokrzywki spontanicznej nie różnią się u dzieci i dorosłych, jednak częstość ich występowania jest inna.1 W ostatnich badaniach ponad 30% dzieci z przewlekłą pokrzywką jest klasyfikowanych jako przewlekła pokrzywka autoimmunologiczna.5,6 Mimo że częstość występowania jest mniejsza u dzieci niż u dorosłych, niesteroidowe leki przeciwzapalne są uznawane za główne czynniki nasilające przewlekłą pokrzywkę spontaniczną u dzieci.7,8 W najnowszych badaniach dotyczących dorosłych z przewlekłą pokrzywką, stężenie witaminy D w surowicy było prawdopodobnie niższe i wykazywało znaczący negatywny związek z oceną aktywności pokrzywki i czasem jej trwania.9,10 Ponadto w kilku badaniach zaproponowano, aby witamina D odgrywała korzystną rolę w leczeniu przewlekłej pokrzywki u dorosłych, jednak rola witaminy D jest nadal kontrowersyjna i niejasna u dzieci z przewlekłą pokrzywką.11,12
Aktywność choroby w pokrzywce spontanicznej zwykle ocenia się za pomocą skali aktywności pokrzywki (UAS – urticaria activity score) przez 7 dni, a ostatnio opublikowane wytyczne dotyczące pokrzywki przewlekłej zalecają stosowanie UAS do oceny ciężkości choroby i ukierunkowania postępowania. UAS opiera się na ocenie kluczowych objawów pokrzywki (bąbli i świądu) i jest przydatna do oceny aktywności pokrzywki zarówno przez pacjentów, jak i ich lekarzy.1
W poprzednich badaniach szacowano, że do 15%-25% dorosłych doświadcza co najmniej 1 epizodu ostrej pokrzywki w ciągu swojego życia.13 Ostatnie populacyjne badanie kwestionariuszowe wykazało, że wskaźnik częstości występowania pokrzywki u dorosłych w ciągu całego życia wynosił 8,8% dla wszystkich rodzajów pokrzywki,14 natomiast częstość występowania pokrzywki przewlekłej w populacji ogólnej szacuje się na 0,5% do 5%.15 Przewlekła pokrzywka u dzieci powinna występować rzadziej niż u dorosłych, jednak dokładna częstość jej występowania nie jest znana, ponieważ wiarygodne badania epidemiologiczne dotyczące dzieci z pokrzywką przewlekłą są rzadkie. W niedawno przeprowadzonym populacyjnym badaniu niemieckiej kohorty urodzeniowej opisano częstość występowania i łączną chorobowość pokrzywki u niemowląt i dzieci.16 Częstość występowania pokrzywki wynosiła około 1% na rok życia, a skumulowana częstość występowania pokrzywki u dzieci w wieku 10 lat wynosiła 14,5% u chłopców i 16,2% u dziewczynek, ale częstość występowania pokrzywki przewlekłej nie była oceniana oddzielnie.
W bieżącym numerze Allergy, Asthma and Immunology Research, Lee i wsp.17 przedstawili wartościowe badanie dotyczące częstości występowania i czynników ryzyka pokrzywki ostrej i przewlekłej u dzieci koreańskich i jest to pierwsze populacyjne badanie epidemiologiczne, w którym oszacowano częstość występowania pokrzywki przewlekłej u dzieci. W tym przekrojowym badaniu wzięły udział dzieci z ogólnej populacji dziecięcej w wieku 4-13 lat, w sumie 4 076 dzieci, które wypełniły kompletny kwestionariusz. Częstość występowania pokrzywki dowolnego typu i pokrzywki aktualnej w ciągu całego życia wynosiła odpowiednio 22,5% i 15,3%. Wśród aktualnych pokrzywek, częstość występowania pokrzywki ostrej, przewlekłej, przewlekłej ciągłej i przewlekłej nawracającej wynosiła odpowiednio 13,9%, 1,8%, 0,7% i 1,1%. W porównaniu z poprzednimi badaniami, częstość występowania i proporcje są podobne u dorosłych; trudno jest jednak porównać je z innymi badaniami u dzieci, ponieważ istnieje niewiele wiarygodnych badań populacyjnych dotyczących tego zagadnienia.14,15,16 Lee i wsp.17 oceniali również różne czynniki ryzyka, które mogą wywoływać pokrzywkę, takie jak ekspozycja na określone pokarmy lub leki, ekspozycja na zimno, ekspozycja na gorąco, częste przeziębienia, zmiany w środowisku, stres i status socjoekonomiczny. W związku z tym osobiste i rodzicielskie historie chorób alergicznych mogą być związane z ostrą pokrzywką, ale nie z pokrzywką przewlekłą. Wynik ten można tłumaczyć faktem, że pokrzywka przewlekła różni się od pokrzywki ostrej etiologią i patofizjologią u dzieci. Ponadto wykazano, że przewlekła pokrzywka ciągła związana jest z zamieszkaniem w nowym miejscu zamieszkania i przynależnością do rodziny o wysokich dochodach. Odkrycie to jest nowe i interesujące, natomiast dla jego potwierdzenia konieczne jest przeprowadzenie szczegółowych i dobrze zaprojektowanych badań prospektywnych. Wyniki tego badania populacyjnego dostarczają nowych informacji na temat częstości występowania i implikacji klinicznych pokrzywki przewlekłej u dzieci, mimo że badanie to ma kilka ograniczeń wynikających z jego kwestionariuszowego charakteru.
Przeprowadzono niewiele badań prospektywnych dotyczących naturalnego przebiegu pokrzywki przewlekłej u dzieci. Dotychczas nie zidentyfikowano specyficznych czynników predykcyjnych remisji. Wiek, płeć czy wynik badania ASST nie mają wpływu na rokowanie w pokrzywce przewlekłej u dzieci.18,19,20 W niedawno przeprowadzonym badaniu prospektywnym u dzieci z Tajlandii wskaźniki remisji po 1, 3 i 5 latach od wystąpienia pokrzywki wynosiły odpowiednio 18,5%, 54% i 67,7%.20 Wskaźnik jednorocznej remisji u dzieci koreańskich wynosił 84,8%, co jest wartością wyższą niż w innych badaniach.19
Podsumowując, w bieżącym numerze AAIR przedstawiono pierwsze badanie oceniające częstość występowania pokrzywki przewlekłej u dzieci, mimo że ma ono kilka ograniczeń wynikających z jego przekrojowego, opartego na kwestionariuszu projektu. Dotychczas większość wytycznych dotyczących diagnostyki i postępowania w pokrzywce zawierała niewiele informacji na temat dzieci.1 Konieczne są dalsze badania w celu określenia etiologii, postępowania, naturalnego przebiegu i czynników prognostycznych pokrzywki przewlekłej u dzieci.