Vanuit het oogpunt van branding zijn de NBA en de WNBA duidelijk opzettelijk aan elkaar gelieerd. Maar wat is eigenlijk de aard van de zakelijke overeenkomst tussen de twee organisaties?
Die vraag stellen sportfans zich steeds vaker, nu de WNBA de laatste maanden steeds meer in het nieuws komt. Wijlen Kobe Bryant bracht zijn laatste jaren door met het agressief promoten van de competitie. En een controverse over de vergoeding van spelers, waar veel NBA-sterren hun steun voor uitspraken, riep meer vragen op.
Is de NBA verantwoordelijk voor het betalen van WNBA-spelers? Of is de WNBA een onafhankelijke spin-off? Laten we eens graven in het ontstaan van de sterkste vrouwenbasketbalcompetitie ter wereld om erachter te komen.
De teleurstelling die de NBA aanzette tot het oprichten van de WNBA
De WNBA is ontstaan als gevolg van scherpe spijt. Na goud te hebben gewonnen op de Olympische Spelen van 1984 en 1988, sneuvelde het U.S. Women’s National Team vroegtijdig op het Wereldkampioenschap van 1994.
De basketbalwereld trok zich dit aan en zette zich collectief in om een sterk team te vormen voor de Olympische Spelen van 1996. Rekrutering ging in overdrive. Het ’96 team, opgebouwd rond NCAA superster en toekomstige WNBA all-time great Rebecca Lobo, nam met gemak het goud mee naar huis.
NBA commissaris David Stern nam kennis van de scouting en training infrastructuur die op zijn plaats viel voor de ’96 overwinning. Hij besloot dat het tijd was om toe te slaan nu de hype nog in de lucht hing.
Hij haalde zijn plannen voor een vrouwen competitie van de lange baan. Stern belastte een medewerker van de NBA, de voormalige NCAA-basketballer Val Ackerman, met de leiding over de nieuwe Women’s National Basketball Association.
De turbulente beginjaren van de WNBA
De Raad van Bestuur van de NBA keurde de oprichting van de WNBA op 24 april 1996 goed. Iets meer dan een jaar later begonnen acht teams – volledig eigendom van de NBA en gekoppeld aan bestaande herenteams – met het spelen van reguliere wedstrijden.
De Houston Comets wonnen de eerste vier titels in de WNBA-geschiedenis. Ondanks dat enorme succes op het veld, had het team moeite om geld te verdienen. De Comets sloten hun deuren slechts acht jaar na hun dominante vroege start.
De erfenis verdween niet helemaal. Comets sterren Cynthia Cooper en Kim Perrot’s truien hangen nog steeds in het Toyota Center, de thuisbasis van de Houston Rockets.
Het is triest dat een objectief geweldig team, zoals hun Basketball-Reference all-time stat sheet duidelijk laat zien, het niet kon maken. Maar de positieve kant van de situatie is hoe het een grotendeels succesvolle reorganisatie van de league stimuleerde.
De overgang van de NBA-eigendom structuur naar onafhankelijk team eigendom
Als de Comets het niet konden maken, was er dan enige hoop voor de WNBA? Interessant genoeg werd dit weer een teleurstelling die zou leiden tot het begin van iets nieuws.
Nauw de WNBA Finals van de Comets ten einde waren, besloot de bond uit te breiden en de aard van het eigendom te veranderen. Niet langer zou elk WBNA team worden gekoppeld aan bestaande NBA ploegen. De NBA zou hun eigendom van zoveel mogelijk teams afstoten, waardoor onafhankelijk eigendom mogelijk werd.
Dit opende nieuwe mogelijkheden om WNBA-teams naar steden te verplaatsen op basis van marktanalyse, in plaats van alleen in plaatsen met een bestaande NBA-aanwezigheid.
Een voorbeeld van dit proces: De Utah Starzz werden de onafhankelijk opererende San Antonio Silver Stars. Toen, in 2017, bleek uit marktanalyse dat Las Vegas een nog betere locatie zou zijn voor een WNBA-team. De Silver Stars werden de Las Vegas Aces.
De toekomst van de WNBA
De WNBA is nu de grens van een kwart eeuw gepasseerd. Hoewel er in die tijd enkele teams hun deuren hebben moeten sluiten, is het verhaal van de league er grotendeels een van expansie.
Nadat een geschil over spelerscompensatie de league in een negatief daglicht stelde, leidde een nieuwe overeenkomst met de spelers voor 2020 tot een verhoging van 50% van de totale beloning. Dit komt op een moment dat het kijkersaantal stijgt, maar helaas daalde het aantal toeschouwers tegelijkertijd.
Dit plaatst de league in een moeilijke positie, maar niet een hopeloze. Als teams stoppen met zo vaak te verhuizen, zijn neofiete WNBA-fans van de succesvolle nieuwe tv- en streamingdeals misschien meer geïnteresseerd in het opdagen voor games.
Het lijkt erop dat hoe meer de WNBA op zichzelf staat, en de NBA steeds meer afstoot van belangen in teams, hoe meer de competitie groeit. Hoewel de merkassociatie alleen maar als een goede zaak kan worden gezien, blijkt dat wat de WNBA nodig heeft om te blijven groeien heel anders is dan hoe de NBA opereert.